Jak mewa na polu pszenicy, tak się czuję po powrocie do kraju. Jakby mnie odstawili z powrotem Tralfamadorczycy z "Rzeźni numer pięć" Vonneguta. Miesiąc sam na sam ze sobą w podróży na jeden z końców świata to jest i dużo i mało zarazem. Wystarczająco żeby poznać dziesiątki nowych miejsc i ludzi, za mało żeby to przyswoić. A może o to chodzi? Widzieć ale się nie przyzwyczajać. Andrzej Stasiuk w "Jadąc do Babadag" książce, która była jednym z moich przewodników pisze, że "w dawnych czasach każda daleka podróż wyglądała na ucieczkę". Tak było również w moim przypadku, znaczy czas stoi w miejscu.

Widać to także po powrocie, kto wie czy nie wyraźniej. Kiedy piszę te słowa za moimi plecami telewizja wyświetla dziedziniec ministerstwa rolnictwa, na którym garnitur w sutannę stoją wicepremier Lepper i prymas Glemp. Znajomi mówią mi z przerażeniem w oczach, że niedawno w Sejmie modlili się o deszcz. Czytam, że nowy premier wypoczywa ściana w ścianę z bratem, zaś Marcinkiewicz z premiera stał się bloggerem. Zastanawiam się czy jest jeszcze coś w stanie zawstydzić mnie w tym kraju?

Spędziłem tydzień w Ulcinij, ostatnim mieście Czarnogóry przed granicą z Albanią, a pierwszym w tym kraju, w którym pojawiają się meczety. Dziwne miejsce: roznegliżowane młode panny mijają się na ulicach ze starszymi kobietami w białych hustach na głowach, wyżelowani młodzieńcy idą na dyskotekę ramię w ramię z mężczyznami w białych berecikach, którzy odpowiedzieli na wezwanie muezina.

W jednej z knajp wzdłuż zatłoczonej drogi prowadzącej nad morze przysiadł się do mnie starszy spracowany i przepalony papierosami człowiek. Uciekł tu w czasie wojny z Kosowa. Niedawno wrócił z Niemiec, gdzie pracował jako szklarz. Stukamy się szklaneczkami z piwem, zapalamy lokalne papierosy. Pyta skąd jestem. - Holland? - dziwi się. Poland - poprawiam go. Nie wie, gdzie to jest. Tłumaczę: między Niemcami, gdzie pracujesz, a Białorusią. - A, Bielarus! - krzyczy zadowolony. Zostajemy kumplami; opowiada mi o mieście, wylicza meczety, katolickie kościoły, radzi gdzie jechać, na co patrzeć.

Zdaję sobie sprawę, że mój czarnogórski kompan - według wyobrażeń naszej "władzy" - powinien być ścigany za brak znajomości geografii Europy. Ale może uratują go wakacje prezydencko-premierowskiej parki. Szkoda, że urlop nie trwa wiecznie.