Poznaj terrorystę

Jako jeden z najwierniejszych klientów stołecznego ZTM mam wreszcie czas żeby zadbać o swój rozwój intelektualny. Zadbać dwojako: czytać książki i obserwować współbraci od biletu. W końcu nikt nie pyta "czy" ale "kiedy" w Warszawie także będzie zamach. Ja, patrząc na sąsiadów i sąsiadki z pokładu, pytam się dodatkowo: czy wystrzeli plecak na ramieniu współbrata przede mną, czy eksploduje pojemnik na jedzenie w torbie współbratki za mną. Wypadki londyńskie pokazują, że różnica jest zasadnicza, bo pierwsze rozwiązanie byłoby dla mnie ostateczne, drugie tylko półniebiańskie.

W ostatnich upalnych tygodniach, zaraz po skasowaniu biletu i zatkaniu nosa, otwierałem Janusza Głowackiego "Jak być kochanym", bo któż nie chce znać odpowiedzi? Dla mnie jest ona w felietonach Głowy zbyt dobrze ukryta ale nie o to, nie o to, jak mówi chudy z kabaretu Mumio. "Do stolicy starej poczciwej Anglii przybyłem w kurtce z demobilu i w zielonkawych spodniach" - wspomina Głowacki. Daty pierwotnej publikacji tego tekstu nie znam ale jak diabli pasuje do współczesności. "Ten strój, dyskretnie podkreślający mój przychylny stosunek do służby wojskowej (...) został chłodno przyjęty w Londynie. (...) Wprawdzie doświadczona matka ostrzegała mnie przed wyjazdem: "Uważaj Janku, tam są bomby", ale i ona nie przewidziała, że uda mi się trafić w sam środek mody męskiej lansowanej przez terrorystów z Irlandzkiej Armii Republikańskiej. IRA stawia sobie za cel nakłonienie Anglików, aby wyrazili zgodę na przyłączenie Ulsteru do Irlandii, i wstrząśnięcie sumieniami londyńczyków przy pomocy wysadzania ich w powietrze. Rzecz realizowana jest zgodnie z założeniem taktycznym: "Podpalenie pudełka kartonu w Anglii, robi nam większą publicity niż zamach bombowy w Belfaście". Nic się ci terroryści nie zmieniają. Mimo upływu lat ich medialna filozofia pozostaje ta sama, podmieniają jedynie nazwę wroga. I wciąż zaskakują. Policję i polityków.

Na ostatniej stronie "Jak być kochanym" znalazłem swoje notatki: "Opalona, piegowata, około sześćdziesiątki, chuda, w żółtej koszuli w białą kratę, na kolanach czarna torba, obok reklamówka, zaciąga nosem". Zwróciłem uwagę na tę starszą panią tylko dlatego, że dziwnie wyglądała z książką "Po nie swoich stronach łóżka" w ręce. Zmierzam do tego, że w anonimowym tłumie piekielnie ciężko jest trafnie rozpoznawać ludzi. Że strój człowieka, mimika jego twarzy, wiek, który mu przypisujemy, makijaż, zachowanie w danej chwili są mocno względne. I bywają śmiertelnie błędne, jak w Londynie w przypadku młodego elektryka Jean'a Charles'a de Menezes'a.

Menezes, brazylijczyk, od trzech lat mieszkał i legalnie pracował w Wielkiej Brytanii. Policja uznała go za podejrzanego, bo wyszedł rano z klatki domu obserwowanego w ramach antyterrorystycznego śledztwa. Miał na sobie ciepłą kurtkę, choć były 23 stopnie Celsjusza. Policjanci myśleli, że chłopak ma za pazuchą bombę. Śledzili go do metra. Tam kazali mu się zatrzymać, ale nie posłuchał. Zaczął uciekać. Policjanci dopadli go w zatłoczonym wagonie, rzucili na ziemię i wstrzelili w głowę siedem kul. Ósma utkwiła w ramieniu. Dziś Scotland Yard wie, że Menezes mieszkał dokładnie poniżej mieszkania obserwowanego przez policjantów. Że nie miał nic wspólnego z zamachami.

Rodzina Jean'a, i ja się jej nie dziwię, ma głęboko gdzieś głębokość scotlandyardzkiego żalu. Syna im to nie wróci. Ale z drugiej strony rację ma szef londyńskich policjantów, który pyta: "A co, gdyby to był terrorysta-samobójca, wszedł do metra, drzwi by się za nim zamknęły, a policjanci by go nie zastrzelili?". Nie ma jednej drogi. Przecież nie można kazać zabijać faceta z bujną brodą i kolczykiem w nosie, który ucieka z plecakiem, ale nie strzelać do gładko ogolonego blondyna, z saszetką pod pachą, który tylko szybciej truchta. Jeden i drugi może być bombą. Lub nie!

W tej całej antyterrorystycznej, antyszaleńczej i antyludzkiej dyskusji jest jeszcze jedna antynormalna rzecz. Szybkość z jaką zapominamy o bombach, krwi, płaczu, pogrzebach. Janusz Głowacki cytuje w swoim felietonie gazetę, która opisywała ówczesny zamach bombowy w Londynie: "Mężczyzna, który usiłował wykorzystać pobliską eksplozję, aby przesunąć się o parę miejsc do przodu w kolejce na wieczorny seans filmu "Emmanuelle", został natychmiast przywołany do porządku". Nic się ci ludzie nie zmieniają. Mimo upływu lat ich infantylne podejście do śmierci pozostaje takie samo.